تابع Pulse Relay (رله پالسی) در لوگو زیمنس

تابع pulse relay یکی از ده ها تابع مختلفی است که برای کاربردهای مختلف در لوگو زیمنس وجود دارد؛ این تابع با همین نام به صورت یک بلوک در دسترس است و می‌توان از آن هم در برنامه‌نویسی FBD و هم در برنامه نویسی LAD از آن استفاده نمود.

نحوه انتخاب تابع Pulse Relay

همانند تمامی بلوک‌ها در نرم‌افزار لوگو سافت، از دو طریق می‌توانیم بلوک مد نظرمان را انتخاب و روی صفحه قرار دهیم که در آموزش‌های قبلی از جمله آموزش طراحی مدار کلید تک پل و دو پل به آن اشاره کردیم و می‌توانید این آموزش را نیز مشاهده بفرمایید.

در روش اول می‌توانیم از نمودار درختی که برای بلوک‌ها در سمت چپ نرم‌افزار وجود دارد استفاده کنیم. برای این منظور از شاخه Special Function وارد زیر شاخه Miscellaneous می‌شویم و کافی است تابع Pulse Relay را پیدا کنیم و با درگ کردن (کلیک کردن و کشیدن) روی صفحه قرار دهیم.

در روش دوم، در نوار ابزار روی گزینه SF کلیک می‌کنیم تا توابع مربوط به این بخش در پایین پنجره نمایش داده شوند و سپس تابع رله پالسی را انتخاب کنیم و بعد از آن در هر جایی از صفحه که لازم بود، کلیک می‌کنیم تا بلوک مربوط به آن در نقطه مورد نظر قرار گیرد.

معرفی ورودی و خروجی‌های رله پالسی

همانطور که در تصویر بالا مشخص است این بلوک دارای 3 ورودی و یک خروجی است. ورودی‌های این بلوک با اسامی Trg و S و R مشخص شده اند:

Trg: مخفف Trigger است و اشاره به حالت عملکردی این ورودی به مانند یک ماشه دارد.

S: اشاره به کلمه Set است و اشاره به فعال کردن خروجی دارد.

R: اشاره به کلمه Reset دارد و اشاره به عملکرد غیرفعال کردن خروجی بلوک دارد.

عملکرد ورودی Trg در رله پالسی

این ورودی زمانی روی خروجی تاثیر می‌گذارد که به آن مقدار منطقی 1 وارد شود. به عبارتی اگر یک کلید را به این ورودی متصل کنیم و کلید در حالت 0 باشد، آنگاه خروجی این بلوک نیز صفر خواهد بود و فعال نخواهد شد. اما اگر کلید تغییر وضعیت داده و در حالت 1 قرار گیرد آنگاه خروجی نیز فعال خواهد شد.

اما اگر مجددا کلید را به 0 تغییر حالت دهیم، این بار دیگر خروجی تغییر وضعیت نخواهد داد و در حالت وصل باقی خواهد ماند؛ چون Trg تنها با پذیرش 1 باعث ایجاد تغییر در خروجی می‌شود. پس حال اگر دوباره کلید را به حالت 1 برگردانیم آنگاه به این ورودی 1 ارسال خواهد شد و باعث تغییر وضعیت خروجی از فعال به غیرفعال خواهد شد.

دیاگرام زمانی تابع Pulse Relay

توضیحی که در رابطه با Trg در این تابع داده شد، به صورت یک دیاگرام زمانی بر روی نمای این بلوک نقش بسته است. اگر به بالا برگردید و تصویر بلوک تابع pulse relay را ببینید، در داخل این بلوک این دیاگرام زمانی به وضوح قابل مشاهده است.

همانطور که در تصویر بالا مشخص است، با اولین بار فعال شدن Trg، خروجی (Q) نیز فعال می‌شود و فعال شدن Trg برای دومین بار باعث غیرفعال شدن خروجی است و این روال به ترتیب ادامه خواهد داشت.

عملکرد ورودی S در رله پالسی

در این ورودی هرگاه مقدار منطقی 1 وارد شود آنگاه خروجی بلوک را هرچه باشد فعال خواهد کرد ( برابر با 1 قرار خواهد داد). تکرار مجدد فرمان به این ورودی، وقتی که خروجی فعال است، تغییری در وضعیت خروجی ایجاد نمی‌کند.

عملکرد ورودی R در رله پالسی

در این ورودی هرگاه مقدار منطقی 0 قرار گیرد آنگاه خروجی بلوک را هرچه باشد غیرفعال خواهد کرد ( برابر با 0 قرار خواهد داد). به مانند ورودی S، تکرار مجدد فرمان به این ورودی، وقتی که خروجی غیرفعال است، تغییری در وضعیت خروجی ایجاد نمی‌کند.

اولویت عملکرد Set یا Reset

اگر هر دو ورودی S و R همزمان فعال باشند، آنگاه خروجی باید فعال باشد یا غیرفعال؟! برای حل این موضوع در تنظیمات مربوط به این بلوک می‌توانیم تعیین کنیم که اولویت عملکرد با ورودی S باشد یا Reset که این ویژگی با نوشتن عبارت RS یا SR در کنار بلوک قابل مشاهده است.

RS به معنی اولویت R نسبت به S است. یعنی اگر هر دو ورودی همزمان فعال باشند، به علت وجود اولویت برای R، پس خروجی غیرفعال خواهد بود. برعکس همین موضوع برای SR صادق است و باعث فعال شدن خروجی در این حالت خواهد شد.

Input R takes priority over input S: ایجاد اولیت ریست نسبت به ست (RS)

Input S takes priority over input R: ایجاد اولیت ست نسبت به ریست (SR)

قابلیت قدرت نگهداری یا Retentivity

این قابلیت برای برخی از بلوک‌ها وجود دارد و به این معناست که مقدار خروجی را بعد از قطع و وصل شدن برق یا همان تغذیه رله حفظ کند. یک لامپ را در نظر بگیرید که روشن است و ناگهان برق قطع می‌شود؛ بعد از وصل برق، این لامپ بصورت خودکار روشن می‌شود و وضعیت قبل از قطع برق خود را حفظ کرده است.

حال فرض کنید خروجی بلوک تابع Pulse Relay در حالت فعال قرار دارد و ناگهان برق قطع می‌شود (تغذیه رله قطع می‌شود). بعد از وصل تغذیه، خروجی این بلوک در چه وضعیت باید قرار گیرد؟! غیرفعال باشد یا فعال؟! با توجه به برنامه و عملکردی که مدنظر شماست، این ویژگی قابل تعریف است.

اگر Retentivity را فعال کنید، با وصل شدن برق، بلوک تابع Pulse Relay خروجی قبل از قطع منبع تغذیه را دوباره ارائه می‌دهد بدون آنکه فرمان جدیدی از طرف ورودی‌ها دریافت کند. یعنی اگر فعال بوده، فعال خواهد ماند. این تنظیم در کنار بلوک با Rem= on نمایش داده می‌شود.

اگر Retentivity در حالت غیرفعال باشد (Rem = off)، بعد از وصل برق، خروجی تابع Pulse Relay اجبارا مشابه قبل از قطع تغذیه نخواهد بود.

تابع Pulse Relay و شستی ها

اگر به ورودی Trg این بلوک یک شستی باز (NO) متصل کنیم، خروجی آن با استفاده از همان شستی قابل کنترل خواهد بود. فشردن شستی به مانند این است که ماشه تفنگ را کشیده باشیم و رها کنیم و شلیک اتفاق بیفتد (شستی 1 می‌شود و بعد 0). فشردن شستی برای بار اول باعث فعال شدن خروجی تابع pulse relay و فشردن برای بار دوم باعث غیرفعال شدن خروجی خواهد شد.

تابع رله پالسی در برنامه نردبانی

فرض کنید می‌خواهیک با یک شستی یک لامپ را روشن کنیم. در بخش قبل گفتیم که برای این منظور باید از رله پالسی استفاده کنیم. این بار می‌خواهیم از روش نردبانی استفاده کنیم:

در لوگو زیمنس برخلاف برخی برندهای مشابه این مینی PLC، بعضی عملکردها در برنامه نردبانی کماکان به صورت بلوک مورد استفاده قرار می‌گیرند. تابع pulse relay از جمله این عملکردها است. پس برای برنامه اشاره شده باید ورودی را به بلوک رله پالسی متصل کنیم.

حال برای استفاده از نتیجه این بلوک در برنامه نردبانی، یک کنتاکت باز را استفاده می‌کنیم که به نام بلوک رله پالسی اشاره دارد. در تصویر بالا نام بلوک SF001 است که در کنتاکت باز نیز به آن اشاره شده است. در نهایت این کنتاکت را به بوبین خروجی Q1 متصل می‌کنیم.