برنامه ستاره مثلث دستی با لوگو زیمنس به زبان ساده
در این آموزش تصویری مدار ستاره مثلث دستی با لوگو زیمنس را خدمت شما ارائه کرده‌ایم. مدار ستاره مثلث یکی از پر استفاده‌ترین مدارها جهت راه‌اندازی موتورها در صنعت است. قبل از وارد شدن به توضیحات برنامه لازم است یادآور شویم که این آموزش مربوط به راه‌اندازی ستاره مثلث دستی با لوگو زیمنس است و نه اتوماتیک!
توجه داشته باشید که ممکن است این برنامه دارای یک سری خطاها و ایرادات باشد اما علت آموزش آن، یادگیری مفاهیم اولیه برای طراحی مدار ستاره مثلث اتوماتیک است.
آنچه در این مقاله می خوانید
بررسی مدار ستاره مثلث دستی با لوگو
در مدار ستاره مثلث از سه کنتاکتور استفاده می‌کنیم. یک کنتاکتور وظیفه اتصال سه فاز به سرهای U1 و V1 و W1 در موتور را به عهده دارد که از این به بعد به آن کنتاکتور اصلی می‌گوییم. برای برقراری اتصال ستاره یا اتصال مثلث لازم است تا سرهای دیگر موتور یعنی U2 و V2 و W2 را توسط کنتاکتورهای دیگر اتصال دهیم.
برای این منظور از یک کنتاکتور برای تامین اتصال ستاره ( اتصال سه سر به یک‌دیگر) و یک کنتاکتور برای تامین اتصال مثلث (اتصال سرهای دوم به اول برای ساخت اتصال مثلث) استفاده می‌شود، پس سه کنتاکتور خواهیم داشت: کنتاکتور اصلی، کنتاکتور ستاره و کنتاکتور مثلث.
شرایط لازم برای مدار ستاره مثلث دستی با لوگو زیمنس
برای طراحی مدار ستاره مثلث دستی با لوگو ابتدا لازم است تا با توجه به نحوه عملکرد این مدار، شرایط مربوط به آن را تعیین کنیم؛ این شرایط در زیر آورده شده است:
الف) ابتدا کنتاکتور ستاره وارد مدار شود و بعد کنتاکتور اصلی وصل شود.
ب) بعد از راه‌اندازی ستاره، کنتاکتور ستاره قطع شود و به جای آن کنتاکتور مثلث وصل شود.
ج) در طی زمان جابجایی در مرحله قبل (مثلث به جای ستاره)، کنتاکتور اصلی وصل بماند و قطع نشود.
د) هیچ‌گاه مدار از ابتدا با مثلث راه‌اندازی نشود.
ه) مدار در حالت مثلث امکان برگشت به حالت ستاره را نداشته باشد.
و) هیچ‌گاه کنتاکتورهای مثلث و ستاره همزمان وصل نشوند.
ورودی و خروجی‌های ستاره مثلث دستی با لوگو
گفته شد که در این برنامه نیاز است تا از 3 کنتاکتور استفاده کنیم، پس به سه خروجی از لوگو نیاز داریم:
Q1 : کنتاکتور ستاره
Q2 : کنتاکتور اصلی
Q3 : کنتاکتور مثلث
چون در این برنامه قرار است به صورت دستی عملکرد را کنترل کنیم لازم است تا از سه شستی برای این منظور بهره ببریم:
I1 : یک شستی بسته (استپ) برای قطع کل مدار
I2 : یک شستی باز (استارت) برای راه‌اندازی ستاره
I3 : یک شستی باز (استارت) برای راه‌اندازی مثلث
طراحی برنامه ستاره مثلث دستی با لوگو
در آموزش‌های قبلی یاد گرفتیم که برای راه‌اندازی دائم کنتاکتورها لازم است تا از بلوک Latching Relay یا همان بلوک RS استفاده کنیم. پس به ازای هر خروجی یک بلوک RS را اضافه می‌کنیم.
راه اندازی بخش ستاره
با توجه به شروطی که در بالا بیان شد، لازم است تا ابتدا کنتاکتور ستاره وصل (Set) شود و سپس کنتاکتور اصلی وارد مدار شود؛ همچنین برای این فرآیند لازم است چک کنیم که کنتاکتور مثلث در حالت قطع باشد. به عبارتی باید بررسی شود که در صورت وصل بودن کنتاکتور مثلث، اجازه وصل شدن به کنتاکتور ستاره داده نشود (شرط ه در بالا).
با AND کردن ورودی I2 و Q3 ، خاموش بودن Q3 و فشرده شدن I2 بررسی می‌شوند و در صورت یک شدن خروجی بلوک AND آنگاه کنتاکتور ستاره یعنی Q1 دستور Set شدن را دریافت خواهد کرد و مدار به صورت ستاره کار خواه کرد.
مجددا تاکید می‌کنیم که در این برنامه باگ‌هایی وجود دارد که فعلا قرار نیست آن‌ها را برطرف کنیم؛ مثلا تا اینجا انتظار داشتیم که Q2 بعد از Q1 روشن شود اما روشن شدن این دو همزمان رخ خواهد داد!
تغییر از ستاره به مثلث
این تغییر به معنی این است که با فشرده شدن I3 باید کنتاکتور ستاره از مدار خارج شود ولی کنتاکتور اصلی کماکان وصل بماند و سپس کنتاکتور مثلث وارد مدار شود. برای Set شدن Q3 یا همان مثلث باید چند شرط چک شود: اینکه I3 فشرده شود و Q1 خاموش باشد و Q2 وصل باشد. واضح است که برای این منظور از یک بلوک AND استفاده خواهیم کرد.
اما بیان شد که I3 وظیفه خاموش کردن (Reset) کنتاکتور ستاره (Q1) را نیز به عهده دارد. همچنین I1 نیز همین وظیفه را به عهده دارد. علاوه بر آن I1 باید Q3 را خاموش کند. پس I1 و I3 با همدیگر OR شده و Q1 را خاموش خواهند کرد و برای خاموش شدن مثلث هم کافی است تا I1 را به Reset مربوطه به Q3 وصل کنیم.
باز هم تاکید می‌کنیم که این برنامه مدار ستاره مثلث دستی با لوگو است که با توجه به مشخصات و عملکرد فیزیکی تجهیزات مثل نیروی فنر در کنتاکتور ها و سرعت عمل بالای لوگو در ارسال و دریافت فرمان، دارای ایراداتی است و این برنامه یک پیش‌زمینه برای ورودی به یادگیری برنامه ستاره مثلث اتوماتیک است.