یک برنامه ساده برای چندکاره کردن شستی ها در لوگو
در لوگو می‌توانیم برای یک شستی چند عملکرد مختلف را طراحی کنیم. در این آموزش برنامه‌‌ای برای چندکاره کردن شستی ها در مدارات روشنایی طراحی می‌کنیم و در آن از بلوک‌های رایجی همچون ورودی‌ها و خروجی‌ها و تایمرها استفاده می‌کنیم.
برای طراحی این برنامه نیاز است تا با بلوک‌هایی از قبیل تایمرهای راه پله و چندکاره و همچنین تایمر تاخیر در وصل آشنا باشیم. قاعدتا از عملگرهای منطقی در تمامی برنامه‌ها نیز می‌توانیم در صورت نیاز استفاده کنیم. این بلوک‌ها را در آموزش‌های مربوط به آن‌ها قبلا توضیح داده‌ایم و در صورت نیاز می‌توانید به آموزش‌های مربوطه مراجعه کنید.
آنچه در این مقاله می خوانید
معرفی ساختار و عملکرد برنامه
قبل از طراحی هر برنامه باید اجزا و هدف برنامه را بصورت قابل فهم برای خود تشریح کنیم و بدانیم درنهایت چه عملکردی را باید توسط برنامه طراحی و اجرا کنیم. در این برنامه ساده برای چندکاره کردن شستی ها در لوگو شرایط زیر را در نظر گرفته‌ایم:
شرایط عملکرد شستی‌ها و روشنایی‌ها
الف) یک ساختمان را در نظر بگیرید که از 4 طبقه تشکیل شده است ( همکف + سه طبقه) و قرار است روشنایی این ناحیه‌ها کنترل شود.
ب) برای روشنایی طبقات اول تا سوم، یک شستی برای هر طبقه در نظر گرفته ایم و قرار است با فشار دادن هر شستی، روشنایی آن طبقه روشن شود و بعد از 15 ثانیه خاموش شود؛ اما 5 ثانیه قبل از خاموش شدن، به مدت 2 ثانیه هشداری مبنی بر پایان زمان روشن بودن صادر کند.
ج) در همکف، سه شستی به صورت موازی نصب شده است و قرار است با فشار دادن هر کدام از شستی‌ها، روشنایی همکف به مدت 15 ثانیه روشن شود و مثل طبقات دیگر، 5 ثانیه مانده به پایان به مدت 2 ثانیه اخطار دهد.
د) در صورتی که شستی‌های موجود در همکف به مدت 3 ثانیه نگه داشته شوند، روشنایی همکف به صورت دائم وصل شود و خاموش شدن آن با فشار مجدد شستی اتفاق بیفتد و همچنین روشنایی مابقی طبقات نیز به مدت 15 ثانیه روشن شوند و 5 ثانیه مانده به پایان به مدت 2 ثانیه هشدار دهند.
همانطور که از شرایط بالا مشخص است، شستی‌های موجود در همکف دو عملکرد مختلف را اجرا می‌کنند: یک عملکرد با فشردن و رها کردن و عملکرد دیگر با فشار دادن و نگه داشتن به مدت 5 ثانیه
نحوه سیم کشی برنامه چندکاره کردن شستی ها در لوگو
برای نوشتن هر برنامه لازم است بدانیم که ورودی‌ها ( در اینجا شستی‌ها) و خروجی‌ها ( در اینجا روشنایی‌ها) چگونه به لوگو متصل شده‌اند و هرکدام از آن‌ها کدام ورودی و خروجی رله را اشغال کرده است. برای این منظور سیم کشی زیر را برای این برنامه ساده در نظر می‌گیریم:
I1: شستی‌های موازی موجود در همکف به آن متصل می‌کنیم.
I2 و I3 و I4: شستی سه طبقه دیگر به ترتیب به این ورودی‌ها وصل می‌شود.
Q1 و Q2 و Q3 و Q4: به ترتیب روشنایی همکف به Q1، طبقه اول به Q2 و ….
انتخاب بلوک‌های مناسب
با توجه به عملکرد برنامه و نحوه سیم کشی بای به سراغ انتخاب بلوک‌های مناسب و جانمایی آن‌ها در برنامه برویم:
بلوک‌های ورودی و خروجی
برای بلوک‌های ورودی و خروجی، با توجه به نقشه سیم کشی باید 4 ورودی و 4 خروجی دیجیتال را استفاده کنیم. در ضمن باید برای شبیه سازی صحیح این برنامه در نرم‌افزار، نوع ورودی‌ها را روی شستی باز ( Momentary pushbutton (make) ) تنظیم کنیم.
انتخاب تایمرها
با مطالعه عملکرد برنامه کاملا واضح است که باید از تایمرها در این برنامه استفاده کنیم:
تایمر راه‌پله
اگر دوباره عملکرد برنامه را مرور کنید متوجه می‌شوید که عملکرد 15 ثانیه روشن بودن و دادن اخطار قبل از خاموش شدن، توسط دو تایمر راه‌پله و تایمر چندکاره می‌تواند اتفاق بیفتد. با توجه به عملکرد این تایمرها و توضیحات برنامه، برای سه طبقه به جز همکف از تایمر راه‌پله استفاده می‌کنیم.
برای پارامترهای این تایمرها، زمان T را روی 15 ثانیه، !T را روی 5 ثانیه و T!L را روی 2 ثانیه تنظیم می‌کنیم.
تایمر چندکاره
با توجه به بند “د”، برای شستی‌های همکف باید عملکرد دیگری نیز داشته باشن که آن عملکردن روشن شدن دائم روشنایی همکف بعد از نگه داشتن این شستی‌ها به مدت زمان 5 ثانیه است. اگر با تایمر چندکاره آشنا باشید پس می‌دانید که این توضیحات دقیقا اشاره به تایمر چندکاره دارد. پس برای همکف نیز از تایمر چندکاره استفاده می‌کنیم.
برای پارامترهای این تایمر، زمان T را روی 15 ثانیه، !T را روی 5 ثانیه و T!L را روی 2 ثانیه و زمان TL را روی 5 ثانیه تنظیم می‌کنیم. مقدار TL همان مقدار زمانی است که لازم است ورودی تایمر وصل باشد تا خروجی به صورت دائم وصل شود.
تایمر تاخیر در وصل
نکته دیگر در رابطه با بند “د” تاثیر شستی‌های همکف بر روی طبقات دیگر است در صورتی که آن‌ها را به مدت 5 ثانیه نگه داشته باشیم. برای فهمیدن نگه داشته شدن شستی‌ها به مدت 5 ثانیه از یک تایمر تاخیر در وصل استفاده و زمان آن را روی 5 ثانیه تنظیم می‌کنیم.
عملگرهای منطقی
خروجی های Q1 و Q2 و Q3 علاوه بر شستی مربوطه به خود از شستی I1 نیز فرمان می‌گیرند. به عبارتی یا از ورودی I1 فرمان می‌گیرند یا از شستی مربوط به خود؛ عبارت “یا” در این عملکرد، اشاره به بلوک منطقی OR دارد. پس برای طبقات به جز همکف باید از عملگر منطقی OR استفاده کنیم.
ترسیم نهایی برنامه چندکاره کردن شستی ها در لوگو
حال که ملزومات برنامه را فراهم کرده‌ایم کافی است تا ارتباط بلوک‌ها را با یکدیگر برقرار کنیم تا به برنامه زیر برسیم:
